Xét nghiệm tinh dịch đồ là xét nghiệm được sử dụng để kiểm tra số lượng và chất lượng tinh trùng, đánh giá chức năng sinh sản của nam giới, đặc biệt là những vợ chồng có dấu hiệu của vô sinh - hiếm muộn, gặp khó khăn trong thụ thai.
1. Tinh dịch đồ là gì?
Tinh dịch đồ là xét nghiệm soi tinh dịch vừa được xuất tinh của nam giới, thường thu thập bằng cách để nam giới tự kích thích bằng tay ( thủ dâm) . Đây là cách lấy mẫu xét nghiệm đơn giản và thiết yếu.
Trong tinh dịch bao gồm tinh trùng, dịch, các chất dinh dưỡng và các chất hóa học khác. Các chất dinh dưỡng có nhiệm vụ nuôi dưỡng tinh trùng. Các chất hóa học (Kẽm, kali, natri, magie,…) có tác dụng làm tinh dịch có độ nhầy, giúp tinh dịch di chuyển dễ dàng hơn.
Xét nghiệm tinh dịch đồ cho biết những gì?
- Thể tích tinh dịch đồ
- Số lượng tinh trùng
- Khả năng di chuyển, di động của tinh trùng
- Hình dạng của tinh trùng
- Tỷ lệ sống của tinh trùng
- Tỷ lệ các thành phần trong tinh dịch
2. Tiến hành xét nghiệm tinh dịch đồ như thế nào?
2.1 Lưu ý và tiến hành lấy mẫu xét nghiệm
Trước khi lấy mẫu xét nghiệm, Bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn cần kiêng quan hệ tình dục trong khoảng thời gian nhất định, ít nhất là khoảng 48h. Thường là kiêng quan hệ tình dục trong khoảng 2 – 5 ngày để kết quả kiểm tra chính xác nhất.
Nam giới sẽ được nhận 1 lọ đựng mẫu xét nghiệm sạch, vô khuẩn. Có thể lấy luôn mẫu tại cơ sở y tế hoặc mang về nhà lấy, tuy nhiên cần mang đến phòng xét nghiệm trong khoảng 1 giờ.
2.2 Các xét nghiệm trong tinh dịch đồ
- Thể tích tinh dịch đồ
Nam giới thường xuất tinh khoảng 2-5 ml tinh dịch. Kiểm tra lượng tinh dịch xuất tinh được xem như một phần của xét nghiệm phân tích tinh dịch đồ.
- Số lượng tinh trùng
Xác định số lượng tinh trùng trong một đơn vị thể tích tinh dịch được xuất tinh (hay còn được gọi là đếm tinh trùng). Đây là một phần rất quan trọng của xét nghiệm tinh dịch đồ.
- Khả năng di chuyển, di động của tinh trùng
Đây chính là việc xác định khả năng bơi và di động của tinh trùng về phía trước, tỷ lệ phần trăm tinh trùng di chuyển so với phần trăm tinh trùng không di chuyển
- Hình dạng của tinh trùng
So sánh số lượng tinh trùng có hình thái bình thường so với số lượng tinh trùng có hình thái bất thường. Đánh giá phần trăm theo tỷ lệ tinh trùng thu thập được. Tinh trùng có thể có các bất thường dị dạng ở đầu, đuôi ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng, khả năng di động và bám dính thụ tinh với trứng.
- Tỷ lệ sống của tinh trùng
Đánh giá được tỷ lệ phần trăm tinh dịch sống trong mẫu tinh dịch. Đây là một phần quan trọng trong đánh giá tinh dịch đồ và khả năng sinh sản của nam giới.
- Tỷ lệ các thành phần trong tinh dịch
Xác định các thành phần khác trong tinh dịch như độ PH của tinh dịch (tinh dịch có tính axit hay kiềm), số lượng bạch cầu trong tinh dịch, các kháng thể kháng tinh trùng trong tinh dịch,...
4. Kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ bình thường là như thế nào?
Thông qua mẫu đánh giá của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ bình thường được đánh giá qua các chỉ số:
- Thời gian ly giải (hóa lỏng) : Lúc mới xuất tinh, tinh dịch có chứa những hạt giống như hạt thạch, sau khoảng 30 phút chúng sẽ ly giải hoàn toàn. Nếu quá 60 phút tinh dịch vẫn không ly giải là dấu hiệu bất thường-Số lượng tinh trùng
- Tinh dịch đồ bình thường có pH tinh dịch: ≥ 7,2
- Thể tích tinh dịch cho một lần xuất tinh phải từ 1,5 ml trở lên
- Tổng số tinh trùng: Lớn hơn hoặc bằng 39 triệu tinh trùng
- Mật độ tinh trùng: ít nhất 15 triệu tinh trùng trở lên trong 1 ml
- Di động: phải có ít nhất 40% tinh trùng phải di chuyển hoặc 32% tinh trùng bơi về phía trước
- Hình dạng bình thường: ít nhất 04% tinh trùng có hình dạng bình thường
- Tỉ lệ tinh trùng sống: Lớn hơn hoặc bằng 58% tinh trùng sống trở lên
- Tế bào lạ nhỏ hơn hoặc bằng 1 triệu/ml
